ISO 45001:2018 Σύστημα Διαχείρισης Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία

Το ISO 45001:2018 είναι το διεθνές πρότυπο για τη διαχείριση της Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία και ακολουθεί τη σύγχρονη δομή High Level Structure (HLS), όπως και τα υπόλοιπα πρότυπα ISO (ISO 9001, ISO 14001 κ.ά.).

Στόχος του είναι να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να δημιουργήσουν ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον, μειώνοντας τους επαγγελματικούς κινδύνους, αποτρέποντας τραυματισμούς και ασθένειες, και βελτιώνοντας τις επιδόσεις Υ&Α συνολικά.

Το πρότυπο δίνει έμφαση στη δέσμευση της ανώτατης διοίκησης, στη συμμετοχή των εργαζομένων, στην αναγνώριση και αξιολόγηση των κινδύνων και στην συνεχόμενη βελτίωση του Συστήματος Διαχείρισης Υ&Α.

Οι βασικές απαιτήσεις του ISO 45001:2018 περιλαμβάνουν, ενδεικτικά:

• Κατανόηση του πλαισίου λειτουργίας της επιχείρησης και των ενδιαφερόμενων μερών (context & stakeholders).
• Καθορισμό Πολιτικής Υγείας & Ασφάλειας και στρατηγικών στόχων Υ&Α.
• Αναγνώριση επικίνδυνων καταστάσεων, εκτίμηση και αξιολόγηση των επαγγελματικών κινδύνων.
• Σχεδιασμό μέτρων ελέγχου κινδύνου και προληπτικών ενεργειών.
• Εξασφάλιση συμμόρφωσης με τη σχετική νομοθεσία και κανονισμούς Υ&Α.
• Οργάνωση, αρμοδιότητες, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση εργαζομένων.
• Λειτουργικό έλεγχο, διαδικασίες, οδηγίες εργασίας, χρήση ΜΑΠ κ.ά.
• Διαχείριση περιστατικών, ατυχημάτων, σχεδόν ατυχημάτων και διορθωτικές ενέργειες.
• Εσωτερικές επιθεωρήσεις, ανασκόπηση από τη διοίκηση και συνεχής βελτίωση.

Η εφαρμογή ενός τεκμηριωμένου Συστήματος Διαχείρισης Υ&Α σύμφωνα με το ISO 45001:2018 προσφέρει σημαντικά οφέλη, όπως:

• Μείωση του αριθμού και της σοβαρότητας εργατικών ατυχημάτων.
• Μείωση απουσιών και βελτίωση της παραγωγικότητας.
• Καλύτερη συμμόρφωση με τη νομοθεσία και τους ελέγχους από τις αρχές.
• Βελτίωση της εικόνας της επιχείρησης έναντι εργαζομένων, πελατών και συνεργατών.
• Δημιουργία κουλτούρας πρόληψης και όχι μόνο αντιμετώπισης περιστατικών.
• Αύξηση εμπλοκής και ικανοποίησης εργαζομένων.
• Δυνατότητα συμμετοχής σε έργα και διαγωνισμούς με αυστηρές απαιτήσεις Υ&Α.

Η προσέγγιση για την αποτελεσματική ανάπτυξη Διαχειριστικών Συστημάτων ISO 45001 αποτελείται από τα εξής βασικά μέρη:

Φάση A: Αποτύπωση Υφιστάμενης Κατάστασης & Αναγνώριση Κινδύνων.

Φάση B: Ανάπτυξη Συστήματος & διαδικασιών Υ&Α.

Φάση Γ: Εφαρμογή Συστήματος – Εκπαίδευση προσωπικού.

Φάση Δ: Εσωτερική επιθεώρηση – Διορθωτικές ενέργειες – Προετοιμασία για πιστοποίηση.

Αναλυτικά η μεθοδολογία ανάπτυξης και πιστοποίησης περιγράφεται εδώ.

Ο χρόνος που απαιτείται για την ανάπτυξη και την πιστοποίηση ενός Συστήματος ISO 45001:2018 διαφοροποιείται ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, τον αριθμό των εγκαταστάσεων, τον κλάδο δραστηριότητας και τον βαθμό υφιστάμενης οργάνωσης.

Σε τυπικές περιπτώσεις, ο εκτιμώμενος χρόνος κυμαίνεται σε 1–3 μήνες, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει ενεργή συμμετοχή της διοίκησης και των υπευθύνων Υ&Α.

Για επιχειρήσεις που διαθέτουν ήδη πιστοποίηση OHSAS 18001, προβλέπεται διαδικασία μετάβασης στο ISO 45001:2018 μέσω αντίστοιχης αναβάθμισης του Συστήματος και επιθεώρησης από τον Φορέα Πιστοποίησης.

Το συνολικό κόστος για την απόκτηση πιστοποίησης ISO 45001:2018 περιλαμβάνει:

α. Συμβουλευτική Υποστήριξη

Η συμβουλευτική υποστήριξη καλύπτει την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, την ανάπτυξη των απαιτούμενων διαδικασιών, την εκπαίδευση προσωπικού και την προετοιμασία για την επιθεώρηση από τον Φορέα Πιστοποίησης.

Το κόστος εξαρτάται από το μέγεθος της επιχείρησης, τον αριθμό απασχολούμενων, τον κλάδο δραστηριότητας και τον αριθμό εγκαταστάσεων.

β. Κόστος Επιθεώρησης από Διαπιστευμένο Φορέα

Ο Φορέας Πιστοποίησης, ως ανεξάρτητος οργανισμός, πραγματοποιεί την αρχική επιθεώρηση και τις ετήσιες επιθεωρήσεις επιτήρησης. Το κόστος είναι ετήσιο και επαναλαμβανόμενο, με βάση προκαθορισμένα κριτήρια (μέγεθος, κλάδος, αριθμός εγκαταστάσεων).

γ. Πιθανά επιπρόσθετα κόστη

Ενδέχεται να απαιτηθούν συμπληρωματικές επενδύσεις (π.χ. μέσα ατομικής προστασίας, τεχνικές παρεμβάσεις σε υποδομές, μετρήσεις, ιατρικές εξετάσεις κ.λπ.), ανάλογα με τη φύση και τις ανάγκες της επιχείρησης.

Φορείς Πιστοποίησης ISO στην Ελλάδα

Για την απόκτηση ενός Πιστοποιητικού Προτύπου ISO (π.χ. ISO 45001, ISO 9001, ISO 14001), μια επιχείρηση θα χρειαστεί να επιθεωρηθεί επιτυχώς ώστε να αποδείξει ότι έχει συμμορφωθεί πλήρως με το εκάστοτε πρότυπο. Ο έλεγχος διενεργείται από ειδικά εξουσιοδοτημένους Φορείς Πιστοποίησης που έχουν αδειοδοτηθεί και οι οποίοι έχουν επιθεωρηθεί αντίστοιχα από το κράτος.

Οι φορείς πιστοποίησης είναι ιδιωτικοί οργανισμοί συνήθως, που προέρχονται από το εσωτερικό της χώρας ή σε ορισμένες περιπτώσεις και από το εξωτερικό. Ενδεικτικά αναφέρονται ως δημόσιοι οργανισμοί ο ΕΛΟΤ, ο Οργανισμός Πιστοποίησης και Ελέγχου Γεωργικών Προϊόντων (ΟΠΕ-ΓΕΠ).

Επιπρόσθετα δραστηριοποιούνται ιδιωτικές εταιρείες που αντιπροσωπεύουν δημόσιους οργανισμούς αλλά και οργανισμούς του εξωτερικού όπως οι TUV (Γερμανία), Lloyds (Αγγλία), SGS (Ελβετία), ABS (Αμερική). Τέλος, δραστηριοποιούνται Φορείς Πιστοποίησης οι οποίοι είναι διαπιστευμένοι από αντίστοιχους φορείς του εξωτερικού (UKAS, DGA, COFRAC) και οι οποίοι αναγνωρίζονται και στην Ελλάδα μέσω της αμοιβαίας αναγνώρισης (MLA - agreements).

Στην ελληνική αγορά όλοι οι Διαπιστευμένοι Φορείς ελέγχονται από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ). Μια πλήρης λίστα με τους ιδιωτικούς και τους δημόσιους Φορείς Πιστοποίησης που είναι διαπιστευμένοι από το ΕΣΥΔ υπάρχει στην ιστοσελίδα www.esyd.gr. Ο Φορέας Πιστοποίησης πρέπει υποχρεωτικά να είναι διαπιστευμένος από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης ΕΣΥΔ, προκειμένου η εκάστοτε Επιθεώρηση να οδηγεί σε Εγκεκριμένο Πρότυπο Πιστοποίησης.

Λοιποί τύποι ISO που καλύπτονται